Hoe ga je om met woede?

Een aantal van mijn cliënten kwam bij mij omdat zij last hadden van woede en woede-uitbarstingen. Daar leed niet alleen hun omgeving onder, maar zijzelf ook. Of zoals een van hen het zo mooi uitdrukte: “na een woede-uitbarsting moet ik puinruimen en ik wil niet langer meer puinruimen”.

Woede is een emotie waar een andere emotie onder ligt. Vaak is dat pijn en/of verdriet. Bijvoorbeeld een gevoel van miskenning, je niet gezien of begrepen voelen of je afgewezen voelen. Je bewust worden van wat onder jouw woede ligt is een belangrijke stap. Dit om precies te weten waarin jij geraakt wordt waardoor je wel zo woedend “moet” reageren. Want zo voelt het bij een woede uitbarsting: je lijkt de controle te hebben verloren over jezelf, waardoor je niet anders dan woedend kunt reageren.

De regie weer terug

Doel is weer de regie over jezelf terug te krijgen zodat je in vrijheid kunt reageren en niet vanuit geraaktheid, hoe terecht die soms ook kan zijn. Het is daarom van belang om te werken aan dat gevoel waarin je geraakt wordt. Vaak is dat een oud gevoel. Een pijnlijk gevoel dat je als kind al kende. Sterker nog, je zou het zelfs voor je kunnen zien alsof er nog steeds ergens een gewond kind in je zit. Innerlijk kind-werk is dan ook een effectieve manier om de oude pijn van vroeger die nu nog voelbaar is te helen. Wanneer je niet meer geraakt wordt in een oud pijnlijk gevoel, ontstaat er innerlijke ruimte en keuzevrijheid. Dan ben je in staat om op een constructieve manier te reageren.

Naast het helen van de vroegere wond is het tegelijk ook belangrijk om grip te krijgen op je woede.

“WOEDE LAAT JE VOELEN DAT ER EEN GRENS IS OVERSCHREDEN. DE KUNST IS OM DIE GRENS AL IN EEN VROEG STADIUM TE HERKENNEN ÈN VOORAL TE BEWAKEN!”

Zoals gezegd gaat aan woede altijd iets vooraf, het is altijd een reactie op iets. Een toepasselijke metafoor is die van een pan met water op het vuur dat aan de kook wordt gebracht. Het duurt even voordat het water warm wordt, nog wat langer voordat het kookt, totdat het moment uiteindelijk aanbreekt en het water overkookt.

Helpende vragen voor inzicht in je woede-dynamiek

De kunst is om bij jezelf te ontdekken hoe dat proces bij jou verloopt. Om vervolgens er achter te komen wat jou helpt om in een veel eerder stadium aan de knop te draaien om het vuur uit te zetten. Vragen die daarbij helpend zijn:

  • Wat “triggert” jouw woede?
  • In welke situaties?
  • Bij wie wel en bij wie niet? Waar ligt dat aan?
  • Hoe interpreteer jij opmerkingen of gedrag van een ander? (Zie je iets al snel als een persoonlijke aanval, afkeuring of afwijzing?)
  • Welke behoeften heb je?
  • Verwacht je dat de ander jou aanvoelt?
  • Spreek je jezelf uit en hoe kun je dat doen?
  • Waar liggen jouw grenzen?
  • Hoe bewaak je die? Hoe zorg je voor jezelf?

De antwoorden op deze vragen geven je inzicht in je eigen “woede-dynamiek” en zorgen er ook voor dat je grip op je woede krijgt. Hierdoor ben je in staat om vroegtijdig signalen bij je zelf te herkennen zodat je jezelf tijdig kunt uitspreken en je grenzen kunt aangeven.

Het boek “Woede, emoties kalmeren met milde aandacht” van Thich Nhat Hanh is een heel toegankelijk en makkelijk leesbaar boek dat goed aansluit bij mijn werkwijze. Hij schetst een heldere aanpak hoe je om kunt gaan met je gevoelens van woede en geeft vele voorbeelden, inzichten en suggesties om vastgelopen en verstoorde relaties weer vlot te trekken.

Tich Nhat Hanh laat zien dat achter iedere uiting van woede, lijden schuilgaat. Woede is niets anders dan een uiting van lijden. Een onvermogen om dat lijden op een constructieve manier te uiten. Wanneer je op deze wijze naar de woede van jezelf en van een ander leert kijken kan er vanuit empathie en compassie de weg naar jezelf en de ander weer gevonden worden.